Leczenie chirurgiczne otyłości (Chirurgia Bariatryczna)

 Otyłość jest poważną chorobą, która z powodu swojego przewlekłego charakteru przebiega w bardzo podstępny sposób. Aktualne dowody naukowe jasno wskazują na to, że brak leczenia otyłości doprowadza do poważnych chorób i w efekcie prowadzi do skrócenia życia. Wobec braku skuteczności postępowania zachowawczego jedynym skutecznym rozwiązaniem jest chirurgiczna interwencja.

Chirurgiczne leczenie otyłości, chirurgia bariatryczna czy chirurgia metaboliczna to terminy, które odnoszą się właśnie do różnych operacji wykonywanych na przewodzie pokarmowym. Ich celem jest utrata nadmiaru masy ciała. Idea operacji wykonywanej aby uzyskać kontrolę masy ciała funkcjonuje już od wielu lat.

W początkowym okresie leczenie to było kojarzone z wysokim ryzykiem około operacyjnym i trudnymi do zaakceptowania konsekwencjami operacji. Przełomem był okres kiedy rozpowszechnieniu uległy operacje sposobem minimalnie inwazyjnym, czyli laparoskopii. Zmiana dostępu chirurgicznego istotnie zredukowała powikłania około operacyjne, dzięki czemu aktualnie bezpieczeństwo operacji bariatrycznych uważane jest za jedno z najwyższych w chirurgii. Wszystko to pozwoliło na intensywny rozwój bariatrii. W efekcie doszło do powstania wielu nowych metod operacyjnych.

Część z tych metod funkcjonuje do dziś. Obecnie najbardziej popularnymi metodami operacyjnymi jest rękawowa resekcja żołądka oraz wyłączenie żołądkowe na pętli Roux-en Y. Operacje te zostały szczegółowo omówiono w odrębnym artykule. Należy jednak podkreślić, że chirurgiczne leczenie otyłości to nie tylko operacja - jest to proces terapeutyczny, który rozpoczyna się od momentu kiedy pacjent udaje się do gabinetu chirurga bariatry na I konsultację.

Etap przygotowania do operacji zawiera w sobie opiekę dietetyka oraz psychologa. Są to kluczowe elementy w całym procesie utraty nadmiaru masy ciała. Nadzór psychologiczny i dietetyczny po operacji jest również zasadniczym elementem leczenia bariatrycznego.

Rękawowa Resekcja Żołądka - Rękawowa resekcja żołądka sposobem laparoskopowym jest obecnie najbardziej popularną operacją bariatryczną w Polsce oraz Europie. Jest to technika operacyjna, która została odkryta "przypadkowo". Pierwszy raz opisano ją w 1988 roku jako pierwszy etap operacji żółciowo-trzustkowego z ominięcia dwunastnicy (biliopancreatic diversion - duodenal switch, BPD-DS) wykonywanej techniką klasyczną przez Hessa.

W 2000 roku Renn, Patterson oraz Gagner opisali technikę laparoskopową BPD-DS. Zwrócono wówczas uwagę, że wielu operowanych po wykonaniu pierwszego etapu BPD-DS uzyskuje satysfakcjonujące wyniki. Obserwacja ta stała się punktem wyjścia do ustanowienia LSG jako samodzielnej operacji bariatrycznej. Pierwszy zabieg rękawowej resekcji żołądka w Polsce wykonał profesor Krzysztof Paśnik w 2007 roku. Począwszy od 2009 roku zaobserwowano gwałtowny wzrost wykonywanych LSG w Polsce.

Obecnie metoda ta stanowi większość operacji bariatrycznych wykonywanych w Polsce oraz na całym świecie. Popularność ta jest wynikiem uznania LSG za technikę prostą i mało obciążającą dla chorego. Co jest niestety, tylko pozorne. Sam zabieg jest wykonywany laparoskopowo i polega na wycięciu 60-80% żołądka od strony krzywizny większej, przez co chirurg formuje z żołądka tzw. rękaw (ang. sleeve). Aby światło żołądka nie było zbyt wąskie, w trakcie operacji dokonuje się kalibracji żołądka na sondzie. Średnica sondy ma zapewnić odpowiednią średnicę nowopowstałego żołądka.

Efekty w zakresie utraty masy ciała są bardzo dobre i porównywalne do zabiegów, które wymagają wykonywania zespoleń jelitowych. Kolejną zaletą operacji jest rzadsze występowanie niedoborów witaminowych z powodu braku komponenty wyłączającej fragment jelita z pasażu. Operacja pozornie uchodzi za prost zabieg chirurgiczny. Jest to jednak duża operacja na żołądku, która ma charakter nieodwracalny. Z tego powodu nie wybacza błędów technicznych. Z tego powodu warto zadbać o to, żeby operacja była wykonywana przez doświadczonego chirurga. Najpoważniejszym powikłaniem po LSG jest nieszczelność linii zszywek. Częstość występowania tego powikłania wynosi od <1% do 3%.

Wyłączenie Żołądkowe na Pętli Roux-en Y - Jest to druga najpopularniejsza metoda operacyjna w Polsce. Zwyczajowo nazywana gastric bypass lub określana jako ominięcie żołądkowe. Idea operacji została zaproponowana przez Edwarda Massona w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku, który zaobserwował, że u chorych po częściowej resekcji żołądka z powodu choroby wrzodowej, dochodzi do utraty masy ciała. Początkowo wyłączenie wykonywano na jednej pętli ( ang. loop by-pass). Ze względu na występowanie refluksu żółciowego wprowadzono do techniki pętlę Roux-en Y.

Obecnie w Klinice Chirurgii Ogólnej, Onkologicznej, Metabolicznej i Torakochirurgii Wojskowego Instytutu Medycznego zabieg polega na utworzeniu małego zbiornika z proksymalnej części żołądka poprzez trwałe odcięcie większej jego części oraz zespolenie z jelitem na pętli Roux-en Y. Zbiornik żołądkowy ma objętość około 50 ml, natomiast pętla enzymatyczna ma długość 100 cm. Odległość od zespolenia żołądkowo-jelitowego do zespolenia jelitowo-jelitowego, czyli pętla pokarmowa ma długość 150 cm. Operacja jest zaawansowanym zabiegiem laparoskopowym i wymaga od operatora dużej biegłości w tej technice. Zalety LRYGB to duża utrata masy ciała oraz istotny efekt metaboliczny.

Operacje Rewizyjne – Operacje powtórne po zabiegach bariatrycznych są określane jako operacje rewizyjne. Dotyczy to między innymi pacjentów z nawrotem otyłości po operacjach założenia opaski żołądkowej lub rękawowej resekcji żołądka. Nasi eksperci mają rozległe doświadczenie w zakresie operacji rewizyjnych u pacjentów bariatrycznych, które wykonują laparoskopowo. Zapraszamy na konsultację!